عوارض چاقی در کودکان دبستانی که باید جدی بگیرید!
چاقی در کودکان
چاقی در کودکان یکی از شایع ترین مشکلات زندگی های امروزی است، که می تواند باعث بروز بیماری های مختلفی از قبیل فشار خون بالا، کلسترول بالا، دیابت، آسم، آپنه خواب، مشکلات کبدی، آرتروز و … شود. این بیماری ها ممکن است از کودکی شروع شده و تا بزرگسالی ادامه داشته باشند. از این رو رسانه آنلاین پزشکی و زیبایی بر این شد تا در این مطلب به طور اختصاصی در مورد چاقی در کودکان صحبت کرده و عوامل مختلفی از قبیل عوارض چاقی در کودکان ، چاقی در کودکان دبستانی ، علت چاقی ناگهانی در کودکان و … را به چالش بکشد.
چاقی در کودکان دبستانی
چاقی در کودکان یک وضعیت پزشکی جدی و نگران کننده است که می تواند زندگی کودک را تا آخر عمر تحت تاثیر قرار دهد. چاقی در کودکان بیشتر به دلایل وراثتی، نداشتن فعالیت‌های جسمانی، عدم پیروی از روش تغذیه سالم و … اتفاق می افتد.
به عنوان مثال هر چه کودک بیشتر تلویزیون تماشا کند یا بیشتر به بازی های کامپیوتری مشغول شود، سنگین تر و غیر فعال تر می شود و سوخت و ساز کمتری دارد.
خوردن غذاهای پرکالری و یا مصرف انواع آبمیوه های غیر طبیعی و یا سایر نوشیدنی های پر کالری مانند دلستر، نوشابه و … از دیگر مواردی هستند که می توانند منجر به اضافه وزن و چاقی در کودکان شوند.
یکی از بهترین و موثرترین راهکارها برای کاهش اضافه وزن در کودکان بهبود رژیم غذایی و افزایش تحرک یا ورزش در خانواده است. به طور کلی درمان و پیشگیری از چاقی کودکان به سلامت جسمانی و روانی آن ها کمک می کند.
علت چاقی در کودکان دبستانی
گاهی اوقات شاهد این موضوع هستیم که کودک با ورود به دبستان دچار اضافه وزن می شود. از این رو بسیاری از والدین به دنبال علت چاقی کودک هستند. بر طبق مطالعات انجام شده مصرف بیش از حد از خوراکی های بوفه و انوع فست فود ها در دبستان به جای غذای سالم خانگی از اصلی ترین علل چاقی در کودکان دبستانی است.
و اما بی تحرکی به دلیل تمرکز زیاد برای انجام فعالیت های مدرسه و یا انجام مداوم بازی های فکری یا بدون تحرک از دیگر مواردی هستند که می توانند به اضافه وزن و یا چاقی در کودکان دبستانی منجر شوند.
چگونه می توان چاقی در کودکان را تشخیص داد؟
همه کودکانی که اضافه وزن دارند، دچار چاقی نیستند. به طور معمول کودکان مقادیر مختلفی از چربی را در مراحل مختلف رشد به همراه دارند زیرا آن ها در طول روند رشد خود تغییرات وزنی زیادی را تجربه می کنند و این یک امر طبیعی است. بنابراین تشخیص اینکه آیا کودک دچار اضافه وزن است یا خیر کار چندان ساده ای نیست.
اما اگر نگران وزن کودک خود هستید، می توانید برای سنجش وزن وی با پزشک خانوادگی خود صحبت کنید. پزشک با اندازه گیری شاخص توده بدنی (BMI) بررسی اندازه وزن بر مبنای قد می تواند به راحتی چاقی یا عدم چاقی کودک را تشخیص دهد.
روش بعدی برای سنجش چاقی در کودکان سنجش ضخامت چین پوستی است، که در آن پزشک به کمک ابزار ویژه ای به نام کولیس ضخامت چربی در مناطق خاصی از بدن مانند پشت بازو و یا کنار ناف را اندازه گیری می کند. به طور کلی کولیس وسیله ای است که فاصله بین دو طرف یک شی را اندازه گیری می کند.
در طی این بررسی ها چنانچه پزشک علاوه بر اضافه وزن، نشانه های دیگری که باعث به خطر افتادن سلامت و وزن کودک شده را مشاهده نماید، سعی خواهد کرد تا از طریق آزمایش های مختلف این عوامل را شناخته و آن ها را رفع کند.
شاخص توده بدنی (BMI)
وب سایت های بسیاری هستند که (BMI) یا شاخص توده بدنی بزرگسالان را محاسبه کرده و یا نحوه محاسبه آن را به شما می آموزند. ولی شما نباید از این روش ها برای اندازه گیری شاخص توده بدنی یا بررسی چاقی و عدم چاقی کودک خود استفاده کنید.
چاقی در کودکان علاوه بر ایجاد مشکلات روحی به دلیل مورد تمسخر قرار گرفتن در جمع های کودکانه، سلامت آن ها را نیز به خطر می اندازد. اگر فرزندتان چاق است، می توانید به او کمک کنید که وزنش را در همان سطح حفظ کند تا قدش از وزنش بیشتر شود. مگر این که سلامت کودک به دلیل داشتن وزن اضافی به خطر بیفتد.
آیا چاقی در کودکان به دلایل ژنتیکی مرتبط است؟
البته که ژنتیک نقش مهمی در چاقی و اضافه وزن کودکان ایفا می کند. بر طبق مشاهدات انجام شده کودکانی که اعضای خانواده آن ها دچار اضافه وزن هستند، بیشتر از دیگران در معرض چاقی قرار دارند. البته این موارد به این معنا نیست که هر کودکی که دارای والدین چاق است، الزاماً باید دچار اضافه وزن می شود.
در اغلب موارد ژنتیک همراه با عوامل رفتاری و محیطی عمل می کند. این بدان معناست که در تشخیص وزن کودک عادت های غذایی و فعالیت های فیزیکی به همان اندازه اهمیت دارند که سابقه خانوادگی و یا ژنتیک مهم است.
عوارض چاقی در کودکان
عوارض چاقی در کودکان می تواند به شکل های مختلفی از قبیل جسمی، عاطفی و یا اجتماعی بروز نماید. به عنوان مثال کودکان چاق نمی توانند به راحتی سایر کودکان حرکت کرده و فعالیت های بدنی خود را انجام دهند، این مشکلات می تواند باعث بروز مشکلات رفتاری و اختلال در یادگیری در کودکان شود.
از طرفی دیگر کودکان چاق ممکن است مورد سرزنش و تمسخر دیگر کودکان و یا حتی برخی از بزرگسالان قرار گرفته و به همین علت از نظر اجتماعی دچار انزوا شوند.
ابتلا به برخی از بیماری ها مانند دیابت نوع ۲، فشار خون بالا، چربی اضافه شکمی، کلسترول بالا، آسم، شکستگی استخوان، بیماری کبدی، اختلالات خواب و … از دیگر عوارض چاقی در کودکان است که می تواند از دوران کودکی تا بزرگسالی باعث آزار و اذیت کودک شما شوند.
راهکارهای مناسب برای مقابله با چاقی کودکان
فقط زمانی که کودک احساس گرسنگی می کند او را به خوردن تشویق کنید و به هیچ وجه اضافه وزن و یا چاقی کودک را به رخش نکشید. از هر فرصتی برای تحسین رفتار کودک استفاده و به صراحت او را تشویق کنید. زیرا در بسیاری از مواقع خوردن بیش از حد، از عدم اعتماد به نفس بالا نشات می گیرد.
به کودک و بدن او احترام بگذارید، با کودک چاق باید مانند سایر کودکان رفتار کنید. کودک شما، لاغر یا چاق هیچ فرقی نمی کند؛ باید به فرزندان خود در ایجاد عادت‌های غذایی سالم و عادی کمک کنید.
سعی کنید در خانه مواد مغذی برای بدن و خصوصا منابع سرشار از فیبر را تهیه کنید؛ مانند سبزیجات و غلات کامل. این خوراکی ها نسبت به خوراکی های بدون فیبر که چربی و شکر زیادی دارند، کالری کمتری نیز دارند. تقریبا هر سه ساعت یک بار لازم است کودک چیزی بخورد، به کودکان اجازه ریزه خواری ندهید.
وعده‌ها و میان وعده های غذایی را در موقع معین سرو کنید.
بهتر است وعده ها و میان وعده های غذایی را در موقع معین سرو کنید و اصرار کنید کودکان در حین خوردن بنشیند. والدین الگوی مناسبی برای کودکان می باشند، همان غذایی را بخورید که فرزندتان می خورد. یادتان باشد کودکان تمامی کارهایتان را تقلید می کنند. پس سعی کنید آهسته غذا بخورید و خوب غذا را بجوید.
هرگز از خوراکی ها در حکم پاداش یا تنبیه استفاده نکنید، این روش نتیجه ای منفی دارد. قول پیتزا و ساندویچ کودک را در خوردن غذای خانگی به بهانه گیری وا می دارد.
باید بدانید این کودک است که تصمیم می گیرد چه زمانی بخورد یا چه زمانی نخورد. اگر کودکتان در یک وعده‌ی غذایی گرسنه نباشد، نباید مجبور به خوردن شوند؛ به او قدرت تصمیم گیری بدهید.
عدم محدود کردن غذا
مقدار غذایی را که کودک در هر وعده ی غذایی می خورد، باید به عهده ی خود او باشد. انتخاب میزان غذا توسط شما موجب عدم اعتماد و ترس از گرسنگی در کودک می شود و به مرور زمان کودک را در تصمیم گیری ناتوان می کند.
از نظر والدین محدود کردن غذا، طبیعی ترین راه برای حل این مشکل است و فکر می کنند با این کار به کودکان خود کمک و از او حمایت می کنند. اما هدف در حل مشکل چاقی در کودکان یعنی تشخیص گرسنگی و درک احساس سیری توسط کودک، تنها روشی است که اجازه می دهد خود کودک تصمیم بگیرد چقدر باید بخورد.
تغییر عادت‌های غذایی برای درمان چاقی در کودکان
تغییر عادت‌های غذایی در کودکان مشکل است؛ مثلا بیشتر کودکان سبزی نمی خورند اما چگونه می توان آن ها را تشویق به خوردن سبزیجات کرد؟ سبزیجات را خام بریده و برای میان وعده بگذارید؛ حتی می توانید شکل‌های مختلف قالب بزنید تا توجه شان را جلب کنید.
بیشتر کودکان سبزیجات پخته را به خام ترجیح می‌دهند و به ویژه علاقه دارند با سس آن ها را میل کنند، بنابراین می توانید سبزیجات را با سس سویا یا ماست کم چرب به آنان دهید. رنگ ها کودکان را در خوردن به وجد می آورند. از سبزیجات رنگین مانند هویج، ذرت، کلم بروکلی، کاهو و فلفل دلمه ای رنگی استفاده کنید.
سبزیجات را خرد و باریک کنید و آن‌ها را به غذاهای گوشتی، گوشت چرخ کرده، مرغ، برنج و پوره ی سیب زمینی اضافه کنید. بهتر است بدانید انواع سبزیجات خام، انواع میوه ها و خشکبارها، نوشیدنی های طبیعی و شیر و انواع بیسکویت ها و شیرینی های تولید شده با غلات از سالم ترین غذاها برای کودکان هستند.
الگوی مناسبی برای کودک باشید!
از خوردن فست فود خودداری کنید و اگر به رستوان های فست فودی می روید، سعی کنید سالم ترین غذاها را انتخاب کنید. تماشای تلویزیون، استفاده از بازی های کامپیوتری، ایکس باکس، پلی استیشن و … را برای بچه ها محدود به ۱ الی ۲ ساعت در روز نماید.
همچنین با محدود کردن خودتان در این گونه موارد، سعی کنید الگوی مناسبی برای کودکتان باشید. کودکان را تشویق به انجام فعالیت های بدنی نموده و کاری کنید که از آن لذت ببرند. برای اینکار طوری برنامه ریزی کنید که کودک حداقل یک ساعت در روز را بازی و حرکت داشته باشد.
درمان چاقی در کودکان
در واقع درمان چاقی دوران کودکی تا حد زیادی به سن و شرایط پزشکی کودک وابسته است. در اغلب موارد درمان شامل تغییراتی در رژیم غذایی و سطح فعالیت های بدنی می شود. اما در موارد حادتر درمان ممکن است شامل استفاده از دارو و یا جراحی جهت کاهش وزن هم باشد.
جراحی زمانی توصیه می شود که چاقی برای سلامت کودک خطرات جدی را به وجود آورده باشد. میزان موفقیت برای رسیدن وزن کودک به یک وزن سالم تا حد زیادی به تعهد والدین برای کمک و یاری به کودک وابسته است.
زیرا این والدین هستند که تصمیم می گیرند چه مواد غذایی را خریداری و چه غذاهایی را تهیه کنند. سعی کنید مواد غذایی مفید برای بدن کودک را تهیه نمایید، به همین خاطر حتی کوچکترین تغییرات هم قادر است تفاوت زیادی را در سلامت و کاهش وزن فرزندتان به وجود بیاورد.
سخن پایانی
بسیار ضروری است تا تمامی والدین حتی آنهایی که کودکان چاق ندارند، اطلاعات خود را در این زمینه بالا برده و در هر شرایط و موقعیتی آماده مقابله با این موضوع باشند. زیرا با توجه به روند دنیا به سمت اضافه وزن، این احتمال وجود دارد که با کمی سهل انگاری کودک شما در آینده ای نزدیک دچار اضافه وزن شود.
تحریریه رسانه آنلاین پزشکی و زیبایی با همکاری مجله هفت روز زندگی
